เยาวชนกับการพนัน เด็กยุคนี้เติบโตมากับมือถือ อินเทอร์เน็ต และสื่อออนไลน์ที่แทบไม่มีขอบเขต ซึ่งในขณะเดียวกัน การพนันก็ซ่อนตัวเข้ามาในเกม แอป หรือแม้กระทั่งโฆษณาที่ดูเหมือนไม่มีพิษภัย ความบันเทิงที่เด็กเล่นเพื่อ “สนุก” กลับกลายเป็นจุดเริ่มต้นของพฤติกรรมเสี่ยงโดยไม่รู้ตัว
ตัวอย่างเช่น ระบบสุ่มในเกม (loot box) หรือแอปเกมแนวคาสิโนที่ไม่มีเงินจริง แต่กระตุ้นพฤติกรรมการเสี่ยงดวงอย่างชัดเจน การเข้าถึงง่ายและไม่มีการควบคุมที่ดีพอ ทำให้เยาวชนหลายคนเริ่มเรียนรู้ “การพนัน” ตั้งแต่อายุยังไม่ถึงเกณฑ์ตามกฎหมาย ซึ่งอาจทำให้สมองพัฒนาแนวโน้มเสพติดในระยะยาว [1]
โดยเฉพาะช่วงวัยรุ่นที่ระบบการตัดสินใจยังไม่สมบูรณ์เต็มที่ เมื่อโลกออนไลน์เปลี่ยนเป็นสนามพนันแบบไร้พรมแดน การตระหนักรู้จึงเป็นเรื่องจำเป็นอย่างยิ่ง ทั้งสำหรับผู้ปกครอง ครู และผู้เกี่ยวข้องทุกฝ่าย เพื่อป้องกันไม่ให้เยาวชนตกหลุมพรางตั้งแต่ยังไม่ทันโต
หลายคนอาจคิดว่าเกมกับการพนันมันคนละเรื่อง แต่พฤติกรรมบางอย่างในโลกเกมกำลังเบลอเส้นแบ่งนั้นให้หายไป เช่น การจ่ายเงินจริงเพื่อเปิดกล่องสุ่ม, การซื้อโทเคนในเกมเพื่อหมุนวงล้อ หรือการลงเดิมพันในอีสปอร์ตโดยใช้เงินดิจิทัล เหล่านี้ล้วนมีองค์ประกอบคล้ายการพนันแบบดั้งเดิม
สิ่งเหล่านี้อาจดูเล็กน้อยในสายตาผู้ใหญ่ แต่สำหรับเด็กหรือวัยรุ่น พฤติกรรมเหล่านี้กำลังสร้างรูปแบบการคิดว่า การเสี่ยงดวง = ความสนุก และหากขาดการดูแลหรือแนะนำที่เหมาะสม ก็อาจนำไปสู่การเล่นพนันของจริงได้ในอนาคต
นอกจากนี้ เยาวชนกับการพนัน ยังมีกรณีที่น่าห่วงคือ การที่เด็กใช้เงินของผู้ปกครองโดยไม่บอก เพื่อเติมเกมหรือเข้าร่วมกิจกรรมสุ่มรางวัล ซึ่งสะท้อนถึงการควบคุมตนเองที่ยังไม่พัฒนาเต็มที่ และความไม่เข้าใจถึงมูลค่าของเงิน [2]
ผู้ปกครองและครอบครัวคือด่านแรกในการป้องกันเด็กจากการพนัน ผู้ปกครองควรเข้าใจว่าโลกของเด็กในวันนี้ต่างจากเมื่อสิบปีก่อนมาก และการห้าม อย่างเดียวอาจไม่เพียงพอ จำเป็นต้องสื่อสาร พูดคุย และชี้ให้เห็นผลกระทบจริง พร้อมทั้งปลูกฝังแนวคิดเรื่องการใช้เงินอย่างมีสติ
โรงเรียนเองก็สามารถมีบทบาทได้ ด้วยการจัดกิจกรรม หรือบูรณาการเรื่องพฤติกรรมเสี่ยงและเศรษฐศาสตร์พื้นฐานเข้ากับการเรียนรู้ เพื่อให้เด็กเห็นถึงความแตกต่างระหว่างการลงทุน การใช้เงิน และการพนันอย่างชัดเจน
นอกจากนี้ ภาครัฐควรเข้ามาควบคุมและบังคับใช้กฎหมายกับเกมหรือแอปพลิเคชันที่มีลักษณะของการพนันในหมวดความบันเทิงเด็ก รวมถึงส่งเสริมให้เกิดการรับรู้ระดับสังคมเกี่ยวกับประเด็นนี้อย่างต่อเนื่อง
หลายครั้งผู้ใหญ่คิดว่า เด็กยังไม่รู้เรื่อง แต่ในความจริง พวกเขาเข้าใจอะไรเร็วกว่าเราคิด และบางครั้งก็เรียนรู้ผ่านโลกออนไลน์อย่างไร้กรอบ ดังนั้นการวางใจมากเกินไป หรือปล่อยให้ระบบอัลกอริทึมสอนแทนพ่อแม่ อาจเป็นความผิดพลาดที่แลกด้วยอนาคตของเด็ก
การเฝ้าระวังอย่างเข้าใจ ไม่ใช่การสอดแนมหรือจำกัด แต่คือการร่วมเรียนรู้ไปด้วยกัน สร้างพื้นที่ปลอดภัยให้เด็กตั้งคำถาม และมีคำตอบที่นำพาไปสู่การคิดอย่างมีวิจารณญาณ [3]
เพราะเยาวชนไม่ใช่เหยื่อ แต่คือกลุ่มเป้าหมายที่แพลตฟอร์มหลายแห่งเลือกเจาะตลาด หากเราช่วยกันดูแล สังคมก็มีโอกาสสร้างเกราะให้พวกเขาได้ตั้งแต่วันนี้
ยุคนี้ อินฟลูเอนเซอร์ไม่ได้มีแค่บทบาทในเรื่องแฟชั่นหรือไลฟ์สไตล์อีกต่อไป พวกเขาคือแรงบันดาลใจอันดับต้นๆ ของเด็กและเยาวชน และนั่นก็รวมถึงการโปรโมตเว็บพนันแบบแนบเนียนผ่านคลิป วิดีโอ หรือสตรีมมิงในช่องเกมชื่อดัง [4]
ปัญหาคือรูปแบบการโฆษณาไม่ได้ชัดเจนเหมือนแต่ก่อน มันมาในรูปแบบของ สนุก เล่นเพลิน ได้เงินง่าย ซึ่งกลายเป็นข้อความแฝงที่ตีตลาดเยาวชนได้อยู่หมัด และที่น่ากังวลกว่าคือ อินฟลูฯ เหล่านั้นอาจไม่รู้ตัวว่าตัวเองกำลังมีอิทธิพลมากแค่ไหนต่อการตัดสินใจของเด็กในยุคนี้
ดังนั้นควรมีแนวทางควบคุมด้านจริยธรรมและกฎหมายให้เข้มขึ้น อย่างเช่น การแบนโฆษณาพนันที่สื่อสารกับเยาวชน การให้ผู้มีชื่อเสียงตระหนักถึงความรับผิดชอบ และการให้แพลตฟอร์มร่วมเป็นส่วนหนึ่งของการปกป้องกลุ่มเปราะบางของสังคม
เด็กบางคนอาจดูคลิปเพราะความสนุก แต่กลับได้แนวคิดเรื่องการพนันโดยไม่ตั้งใจ เช่น คลิปตลกที่เล่นเกมพนันโชว์ยอดเงิน หรือไลฟ์ที่แจกเครดิตฟรีเมื่อกดลิงก์ นี่คือการสร้างภาพจำว่าการพนันคือเรื่องขำๆ ไม่อันตราย
เมื่อรับซ้ำๆ เป็นประจำ สมองของเด็กอาจเริ่มประมวลผลว่าการเสี่ยงโชคเป็นพฤติกรรมที่ยอมรับได้ ไม่ใช่เรื่องผิด หรือเลวร้ายอย่างที่เคยได้ยินมา แล้วพอถึงจุดหนึ่ง พวกเขาอาจลองเอง เพราะ “มันก็แค่เกมเหมือนในคลิปนั่นแหละ”
ปัญหานี้ไม่สามารถแก้ได้ด้วยการลบคลิปอย่างเดียว แต่ต้องแก้ที่วิธีคิดและการสื่อสารของคนทำคอนเทนต์ และเสริมการคิดเชิงวิพากษ์ให้เด็กมีเกราะในใจ ไม่หลงเชื่อหรือคล้อยตามง่ายเกินไป [5]
แพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียและวิดีโอจำนวนมากยังคงปล่อยให้เนื้อหาเกี่ยวกับการพนันเผยแพร่แบบไร้กรอบชัดเจน แม้จะมีระบบแจ้งเตือนอายุหรือปุ่ม ไม่เหมาะกับเยาวชน แต่ในความเป็นจริงแล้ว ยังมีคลิปจำนวนมากที่หลุดลอดการกรองเหล่านี้ไป
ควรมีบทบาทเชิงรุกมากกว่านี้ เช่น การตั้งระบบ AI ตรวจจับคีย์เวิร์ดหรือภาพประกอบที่เกี่ยวกับการพนัน การลดการแสดงผลของเนื้อหาพนันในกลุ่มอายุต่ำกว่า 18 ปี และร่วมมือกับภาครัฐหรือ NGO ในการสร้างแคมเปญต้านพนันสำหรับเยาวชน
เมื่อเครื่องมือทางเทคโนโลยีถูกใช้เพื่อสร้างรายได้จากเด็ก แพลตฟอร์มเองก็ควรใช้เทคโนโลยีเพื่อลดความเสี่ยงด้วยเช่นกัน ไม่ใช่เพียงแค่เปิดพื้นที่โดยไม่ดูแล
โลกออนไลน์ที่ควรเป็นพื้นที่แห่งการเรียนรู้และสร้างสรรค์สำหรับเยาวชน กลับถูกแฝงด้วย “บ่อนเสมือน” ที่อันตรายเกินคาด ไม่ว่าจะเป็นเกมสุ่มรางวัล แอปคาสิโนปลอม หรือคลิปอินฟลูเอนเซอร์ที่โฆษณาเว็บพนันอย่างแนบเนียน
หากเราเพิกเฉยต่อสัญญาณเหล่านี้ เท่ากับเรากำลังปล่อยให้เยาวชนต้องรับมือกับปัญหาใหญ่เกินตัวโดยลำพัง การสร้างเกราะให้พวกเขาไม่ใช่เรื่องยาก หากเริ่มจากความเข้าใจ สื่อสารอย่างตรงไปตรงมา และออกแบบมาตรการทั้งในระดับครอบครัว สังคม และเทคโนโลยีไปพร้อมกัน
ทั้งหมดนี้กำลังสอดแทรกแนวคิดเรื่องการพนันลงในชีวิตประจำวันของเด็กโดยที่ผู้ใหญ่หลายคนอาจไม่ทันสังเกต อนาคตของประเทศเริ่มต้นที่เยาวชนวันนี้ ถ้าเราต้องการสังคมที่ปลอดภัยจากการพนัน การเริ่มปกป้องเด็กๆ จากสิ่งที่มองไม่เห็น ควรเริ่มเดี๋ยวนี้
ขอเลยว่าอย่าให้เด็กเข้าใกล้การพนัน เพราะจะทำให้เขาไม่รู้จักค่าของเงินแม้แต่น้อย
ลูกหลานหรือผู้ใหญ่ทุกๆคนก็ไม่ควรต้องอยู่กับการเล่นพนัน หรือน้อยที่สุดเท่าที่จะได้
เรื่องเยาวชนเป็นอะไรที่ละเอียดอ่อน แต่ด้วยยุคสมัยเป็นอะไรที่ไม่สามารถป้องกันได้ ซึ่งเป็นสิ่งที่คนใกล้ตัวต้องป้องกันอย่างใกล้ชิด
นี่คือข้อเสียของโลกออนไลน์ เด็กสามารถเข้าถึงสิ่งที่อันตรายได้ไวขึ้น ผู้ปกครองต้องดูแลให้ดีไม่ให้เยาวชนหลงผิด
เด็กๆยุคนี้ยังไงก็หลบเลี่ยงโฆษณาการพนันยากมากๆ ผู้ปกตครองต้องละเอียดและระวังมากยิ่งขึ้น สอนให้รู้จักโทษของการพนัน เพื่อไม่ให้พลาดในอนาคต